Czym jest łokieć tenisisty i jakie są jego przyczyny?

Łokieć tenisisty, znany również jako entezopatia nadkłykcia bocznego kości ramiennej, to schorzenie wynikające z przeciążenia mięśni prostowników nadgarstka i ich przyczepów do kości. Jest to jedno z najczęściej diagnozowanych schorzeń związanych z nadmiernym używaniem kończyn górnych. Nazwa pochodzi od sportu, w którym powtarzalne ruchy nadgarstka i przedramienia prowadzą do przeciążeń tej okolicy, choć problem ten dotyczy również osób nieuprawiających sportu.

Przyczyną łokcia tenisisty jest nadmierne obciążenie mięśni prostowników nadgarstka, które prowadzi do mikrourazów i degeneracji tkanek w obrębie przyczepu do nadkłykcia bocznego kości ramiennej. Czynniki ryzyka obejmują pracę wymagającą powtarzalnych ruchów ręką, takich jak pisanie, praca przy komputerze, gra na instrumentach muzycznych czy manualne czynności w przemyśle. Schorzenie często występuje u osób w wieku 30–50 lat.

Objawy łokcia tenisisty i jego diagnostyka

Podstawowym objawem łokcia tenisisty jest ból zlokalizowany na zewnętrznej stronie łokcia, który może promieniować wzdłuż przedramienia. Ból często nasila się podczas chwytania przedmiotów, obracania dłonią lub prostowania nadgarstka. W zaawansowanych przypadkach ból może występować nawet w spoczynku, co znacząco wpływa na jakość życia pacjenta.

Diagnostyka łokcia tenisisty opiera się na szczegółowym wywiadzie medycznym oraz badaniu fizykalnym. Lekarz ocenia ból przy palpacji nadkłykcia bocznego oraz podczas wykonywania specyficznych testów, takich jak test Cozena czy test Thomsona, które polegają na oporowym prostowaniu nadgarstka. W przypadkach wątpliwych lub przewlekłych może być konieczne wykonanie badań obrazowych, takich jak ultrasonografia czy rezonans magnetyczny, aby wykluczyć inne schorzenia.

Etapy leczenia łokcia tenisisty

Leczenie łokcia tenisisty obejmuje zarówno metody zachowawcze, jak i interwencje chirurgiczne w przypadku braku poprawy. Proces leczenia można podzielić na kilka etapów, z których każdy ma na celu złagodzenie bólu, przywrócenie funkcji kończyny i zapobieganie nawrotom.

1. Odpoczynek i unikanie obciążenia

Pierwszym krokiem w leczeniu jest zmniejszenie obciążenia kończyny poprzez ograniczenie aktywności, które wywołują ból. W niektórych przypadkach konieczne jest całkowite zaprzestanie wykonywania powtarzalnych ruchów ręką, aby umożliwić regenerację uszkodzonych tkanek. Stosowanie opasek uciskowych lub stabilizatorów może pomóc w redukcji napięcia mięśniowego i odciążeniu przyczepów mięśniowych.

2. Terapia farmakologiczna

W celu złagodzenia bólu i stanu zapalnego stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) w postaci doustnej lub miejscowej. W niektórych przypadkach lekarz może zalecić iniekcje sterydowe w okolice nadkłykcia bocznego, co daje szybkie, ale krótkotrwałe złagodzenie objawów. Alternatywnie, stosowane są iniekcje z osocza bogatopłytkowego (PRP), które wspierają regenerację tkanek poprzez stymulację naturalnych procesów gojenia.

3. Fizjoterapia

Fizjoterapia jest kluczowym elementem leczenia łokcia tenisisty. Program rehabilitacji obejmuje ćwiczenia wzmacniające i rozciągające mięśnie przedramienia, które pomagają przywrócić równowagę mięśniową. Terapia manualna oraz techniki rozluźniające mięśnie mogą zmniejszyć napięcie i poprawić ukrwienie tkanek.

Stosowanie zabiegów fizykoterapeutycznych, takich jak ultradźwięki, laseroterapia czy fala uderzeniowa, wspiera regenerację tkanek i redukuje ból. Szczególnie skuteczna jest terapia falą uderzeniową, która stymuluje procesy gojenia w miejscu zmienionym chorobowo.

4. Zmiana nawyków i ergonomia pracy

Jednym z kluczowych elementów leczenia jest identyfikacja i eliminacja czynników ryzyka, które przyczyniły się do rozwoju schorzenia. Pacjenci są zachęcani do stosowania ergonomicznych rozwiązań w miejscu pracy, takich jak odpowiednie ustawienie klawiatury i myszki czy stosowanie podkładek pod nadgarstki. Regularne przerwy w pracy i wykonywanie ćwiczeń rozciągających mogą zmniejszyć ryzyko nawrotów.

5. Leczenie chirurgiczne

W przypadkach, gdy leczenie zachowawcze nie przynosi poprawy przez okres 6–12 miesięcy, może być konieczne leczenie operacyjne. Zabieg chirurgiczny polega na usunięciu uszkodzonych tkanek lub przecięciu przyczepów mięśniowych w celu zmniejszenia napięcia. Operacja jest wykonywana zazwyczaj metodą otwartą lub artroskopową, a rehabilitacja po zabiegu trwa kilka tygodni.

Zapobieganie nawrotom łokcia tenisisty

Po zakończeniu leczenia kluczowe znaczenie ma profilaktyka. Pacjenci powinni unikać nadmiernego obciążania kończyny, stosować się do zasad ergonomii oraz regularnie wykonywać ćwiczenia wzmacniające i rozciągające. Dbanie o odpowiednią technikę w sporcie lub pracy może znacząco zmniejszyć ryzyko nawrotów schorzenia.

Podsumowanie

Łokieć tenisisty to schorzenie, które może znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie, ale dzięki odpowiedniemu leczeniu i profilaktyce możliwe jest pełne przywrócenie sprawności. Kluczowe znaczenie ma wczesna diagnoza oraz wdrożenie kompleksowego planu leczenia, który obejmuje odpoczynek, terapię farmakologiczną, fizjoterapię oraz zmiany nawyków. W przypadkach przewlekłych leczenie operacyjne może być skuteczną opcją.

Dbanie o zdrowie układu ruchu i stosowanie zasad profilaktyki to najlepszy sposób na uniknięcie problemów związanych z łokciem tenisisty w przyszłości.